Poradnie psychologiczno-pedagogiczne dla dzieci i młodzieży zajmują się m.in. wspomaganiem dydaktyczno-wychowawczej pracy nauczycieli. W tym celu poradnie wydają szereg dokumentów. Są to: orzeczenia dotyczące zmiany trybu kształcenia, orzeczenia do nauczania indywidualnego oraz opinie wnioskujące dostosowanie wymagań edukacyjnych do możliwości psychofizycznych ucznia, a także opinie w sprawie dostosowania wymagań dydaktycznych do specyficznych trudności w uczeniu. Opinie w sprawie dostosowania wymagań dydaktycznych do specyficznych trudności w uczeniu to tzw. "opinie o dysleksji". Pracuję w poradni psychologiczno-pedagogicznej jako psycholog i z codziennej praktyki wiem, że najwięcej kontrowersji budzą właśnie opinie dotyczące dysleksji. Niejednokrotnie nauczyciele sygnalizują, że opinie te są niezrozumiałe, nie wiadomo jak z nich korzystać. Niedawno ukazała się publikacja Marty Bogdanowicz i Anny Adryjanek pt. "Uczeń z dysleksją w szkole", która zgodnie z oczekiwaniem autorek ma pełnić rolę "poradnika nie tylko dla polonistów". Wg. mojej oceny jest to bardzo pożyteczna i potrzebna publikacja. Niemniej opinie wydawane przez poradnie powinny spełniać szereg warunków, które sprawią, że podawane w nich informacje będą czytelne i do końca zrozumiałe dla odbiorcy (nauczyciel, rodzic, uczeń). Dobra opinia to taka, która zawiera: - dane osobowe ucznia (imię i nazwisko, data i miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania, klasa, szkoła); - podstawę prawną wydania opinii (np. Ustawa z dn. 23 sierpnia 2001r o zmianie ustawy o systemie oświaty (Dz.U. nr 111 z dn. 6 X 2001r poz. 1194 art. 71b ust. 3b)); - stwierdzenie, że na podstawie diagnozy psychologiczno-pedagogicznej rozpoznano dysleksję; - opisową charakterystykę możliwości intelektualnych ucznia ("mocne" i "słabe" strony); - charakterystykę stwierdzonych deficytów i próbę wyjaśnienia, jaki mają one wpływ na trudności ucznia (dysortografia, dysgrafia, trudności w czytaniu, dyskalkulia); - wskazówki do pracy z uczniem; - sposób dostosowania wymagań egzaminacyjnych. Pragnę zaprezentować treść takiej opinii, która wg. mojej oceny spełnia powyższe warunki.
Miejscowość, data wydania opinii
OPINIA
psychologiczno - pedagogiczna w sprawie dostosowania wymagań edukacyjnych do specyficznych trudności w uczeniu się.
Podstawa prawna: Ustawa z dn. 23 sierpnia 2001r o zmianie ustawy o systemie oświaty (Dz.U. nr 111 z dn. 6 X 2001r poz. 1194 art. 71b ust. 3b)
1. Imię i nazwisko: 2. Data i miejsce urodzenia: 3. Imiona rodziców: 4. Adres zamieszkania: 5. Uczennica kl. ........... Szkoły Podstawowej Nr ..... w ....................
Uzasadnienie opinii:
W wyniku kompleksowego rozpoznania psychologiczno-pedagogicznego stwierdzono dysleksję rozwojową: specyficzne trudności związane z pisaniem (dysortografia), specyficzne zaburzenia zdolności matematycznych (obserwacje w kierunku dyskalkulii operacyjnej) oraz specyficzne zaburzenia techniki czytania. Ogólny rozwój intelektualny uczennicy na poziomie normy wiekowej. Dysharmonie w zakresie poszczególnych funkcji poznawczych. Dobry poziom czynnika rozumowania werbalnego: zasób słów, pojęć i wiadomości ogólnych, rozumienie podstawowych norm i zachowań społecznych, myślenie przyczynowo-skutkowe. Prawidłowe wykonywanie zadań testowych wymagających dobrej percepcji wzrokowej. Tempo pracy umysłowej oraz koncentracja uwagi w kontakcie indywidualnym prawidłowe. W odniesieniu do ogólnego poziomu możliwości intelektualnych uczennicy istotnie zaburzone są funkcje słuchowe (błędy w różnicowaniu struktury fonemowej, nieprawidłowa synteza głosek i sylab, mała pojemność słuchowej pamięci fonologicznej bezpośredniej). Deficyty funkcji słuchowych oraz nietrwała pamięć wzrokowa symboli i znaków graficznych są przyczyną dysortografii. Uczennica popełnia następujące rodzaje błędów: - błędy ortograficzne I-ej kategorii u-ó, rz-ż, ch-h; - podwaja cząstki wyrazów np. "do widzedzenia" lub "słońcńcu"; - zdarzają się błędy w łącznej i rozdzielnej pisowni; - myli litery - odpowiedniki głosek zbliżonych fonetycznie (b-p, d-t, dż-ć, sz-ż). Powyższe rodzaje błędów uczennica popełnia w pisaniu ze słuchu i pisaniu z pamięci. W pracach samodzielnych dziewczynki błędy są nieliczne, natomiast teksty przepisywane są poprawne pod względem ortograficznym. Tempo czytania wolne (67/min). Uczennica czyta całościowo bez płynności. Powtarza początkowe cząstki wyrazów, dłuższe wyrazy zmienia na podobne graficznie. Mimo to rozumie czytane treści. Potrafi opowiadać ze szczegółami, prawidłowo przedstawia zależności przyczynowo-skutkowe. Specyficzne problemy w nauce matematyki dotyczą: - trudności ze zrozumieniem poleceń w zadaniach napisanych jak i przeczytanych przez nauczyciela w trakcie sprawdzianu klasowego; - trudności w rozwiązywaniu bardziej złożonych zadań tekstowych (problemy z doborem odpowiedniej operacji matematycznej w celu rozwiązania zadania; dziecko wykonuje operację tylko wtedy, kiedy jest ona wyraźnie określona). Uczennica opanowała cztery podstawowe działania na liczbach, zna tabliczkę mnożenia, potrafi rozwiązywać proste zadania tekstowe. W sytuacjach bezstresowych chętnie rozwiązuje kolejne zadania, szybko przypomina sobie potrzebne informacje. Trudności w nauce utrzymują się mimo bardzo dobrej motywacji dziecka do nauki oraz prawidłowej stymulacji ze strony środowiska domowego (systematyczna pomoc przy odrabianiu prac domowych).
W związku z powyższym wnioskujemy konieczność dostosowania wymagań dydaktycznych do możliwości percepcji uczennicy. Wskazane jest aby: - nie zmuszać dziecka do czytania głośnego wobec całej klasy (może nic nie zrozumieć z przeczytanego tekstu, a sposób czytania może być znaczne gorszy niż bywa to w innych warunkach); - nie obniżać ocen za "brzydkie" pismo i błędy ortograficzne; - ocena z dyktand winna mieć charakter opisowy (wskazanie błędów, które będą materiałem do indywidualnej pracy związanej z ich poprawą); - wydłużać limit czasu na pisanie sprawdzianów (ew. zadawać mniej zadań); - sprawdziany pisemne najlepiej zastępować odpowiedziami ustnymi; - ocena w głównej mierze powinna dotyczyć poprawności wypowiedzi ustnych i strony merytorycznej prac pisemnych; - uwzględniać różnorakie czynniki wpływające na jakość pracy i doceniać włożony wysiłek; - w nauce matematyki stosować spiralne programy nauczania (do tych samych spraw wraca się często w sposób zróżnicowany i na różnych poziomach ogólności). "Programy spiralne są bardziej przydatne od programów liniowych. Liniowy styl nauczania (polegający na rozłożeniu treści nauczania na małe kawałki i podawaniu ich jeden po drugim, a potem powtórki i syntezy) jest całkiem nieskuteczny w przypadku dzieci z dyskalkulią. Ogólna zasada postępowania z dzieckiem z dyskalkulią rozwojową na lekcjach matematyki powinna być następująca: budować na tym, co uczeń potrafi i robi dobrze oraz szukać dla niego takich pól działania, nawet poza matematyką, na których miałby szanse na osiągnięcie sukcesu i rozwijanie zaufania do samego siebie." W sytuacji egzaminów zewnętrznych uczennica ma prawo przystąpić do nich na warunkach i w formie dostosowanej do zdiagnozowanych dysfunkcji.
Opracowała: mgr Elżbieta Wiącek |